لجبازی کودکان

دفاع از امیال خود و مقابله با خواست های دیگران برای رشد طبیعی، اهمیت اساسی دارد. کودک برای کسب استقلال و ایجاد هویت برای خود، درسنین ۳-۲ سالگی به طور طبیعی رفتار منفی کارانه پیشه می کند. تکیه کلام کودک در این سن اغلب نه، خودم، من و از این قبیل لغات است. لجبازی که در حدود سنین سه تا شش سالگی بروز می کند واز ویژگی های رشدی بچه ها محسوب شده ، اختلال نیست. این ویژگی رشدی همزمان با شکل گیری من در کودک به وجود می آید و به مرور زمان در سنین بعدی کمرنگ تر خواهد شد.برای تشخیص آن که کدام رفتار کودک بهنجار و کدام رفتارش نابهنجار است توجه به عوامل محیطی، فرهنگی و زیست شناختی دخیل در ایجاد و شکل گیری آن رفتار اهمیت بسزایی دارد.یکی از جنبه های وابسته به عوامل زیست شناختی که در بررسی یک رفتار نقش بسزایی دارد” سن ” است. در رابطه با مشکل ” لجبازی ” در کودکان، سن وقوع این رفتار را نیز باید حتماً در نظر گرفت؛ زیرا مشخص شده است که پافشاری شدید بر عقیده خود و گرایش به انجام رفتارها به آن صورتی که صرفاً خود کودک دوست دارد که اصطلاحاً از سوی والدین” لجبازی ” نامیده می شوددر دو مقطع سنی طبیعی است؛ نخستین دوره در سنین ۲ تا ۶ سالگی قرار دارد و دومین مرحله آن نیز همزمان با سنین نوجوانی است. بنابراین باید بدانید که رفتاری که والدین آن را لجبازی می دانند یک رفتار طبیعی و مرحله ای بهنجار از روند رشد کودک است
این اختلال بین ۲ تا ۱۶ درصد کودکان دیده می‌شود و از قبل از هشت سالگی تا اوایل نوجوانی دیده می‌شود.برای تشخیص لازم است چهار یا بیش از چهار مورد از نشانه‌های زیر حداقل به مدت شش ماه دوام داشته باشد:
براحتی از کوره در می‌رود، با بزرگسالان مشاجره می‌کند، به طور فعال از انجام خواسته‌ها سرپیچی می‌کند، قواعد و مقرراتی را که بزرگسالان اعلام می‌کنند، نادیده می‌گیرد، از روی عمد موجب ناراحتی دیگران می‌شود، دیگران را به خاطر اشتباهات یا بدرفتاری خودش سرزنش می‌کند، حساس و زودرنج است، خشمگین و اوقات تلخ است، کینه‌توز و انتقامجو است .

بهترین رفتار با کودکان لجباز
قاطع و استوار باشید.برای تربیت صحیح کودک یا حل مشکلات رفتاری او، پدرو مادر همیشه باید نظر یکسانی داشته باشند و بر حرف خود نیز پایبند بمانند. متأسفانه بچه‌هایی که والدین‌شان رفتاری قاطع ندارند، نه‌تنها بخوبی تربیت نمی‌شوند که حتی قادر نخواهند بود با پدرو مادرشان رابطه مناسبی برقرار سازند.
حواس کودک را پرت کنید.با استفاده از روش های ساده و سرگرم کننده می توانیم کودک لجباز خود را آرام کرده و برای دقایقی او را وادار کنیم با ما همکاری کند.. برای مطیع کردن کودکان نباید فریاد زد و یا آنها را تهدید کرد. با کمی خلاقیت و حوصله می توانیم حواس فرزندانمان را به کار مورد نظر جلب نماییم
تحت هیچ شرایطی آن قدر با او مقابله نکنید که سبک مقابله کردن در او تثبیت شود و عادت کندو به شما به چشم یک متخاصم نگاه کند که همواره دوست دارید او را آزار دهید و کنترلش کنید.
رفتارهای خود با کودک یا همسرتان را ارزیابی کنیداگر فرزند شما می بیند که بزرگ ترها خصوصاً والدینش با انجام رفتار مقابله ای و لجبازی به خواسته های خود دست می یابند چگونه از او انتظار دارید که او چنین رفتاری را به کار نبرد؟!
زمانی که کودک لجبازی می کند شما نیز متقابلاً رفتار کودکانه نداشته باشیدو بر خواسته خود اصرار نورزید بلکه با بی توجهی از او دور شوید و خود را به کار دیگری مشغول سازید تا او دریابد که در هر زمانی که بخواهد از این طریق به خواسته اش برسد توجه شما را از دست می دهد.
در مورد دستوراتی که به کودک می‌دهید، فکر کنید.قوانین را مستقیم و واضح بیان کنید و به آنها در زمینه رعایت این قوانین کمک کنید. با کودک صمیمی ‌شوید و به او توجه کنید.
کارهایی را که از کودک انتظار دارید به اوبگویید.در خواست‌های خود را به طور واضح و روشن بیان کنید،
برای همکاری فرصت کافی به کودک بدهید. در صورت انجام دستور از او تشکر کنید. اگر می‌خواهید کار جدیدی مثل آماده شدن برای خواب را به کودکتان یاد دهید، یک بار توضیح دهید، پنج دقیقه صبر کنید سپس خواسته خود را یک بار دیگر تکرار کنید. اگر می‌خواهید کودک از انجام کار خاصی خودداری کند، باید از تکرار مرتب آن اجتناب کنید.
دلایل منطقی بیاورید. اگر کودک ظرف پنج دقیقه کار مورد نظر را انجام نداد از دلایل متناسب با موقعیت استفاده کنید.
کودک را به فعالیت قبلی باز گردانید. درصورتی‌که زمان مورد نظر برای اصلاح رفتار کودک به اتمام رسید اجازه فعالیت دوباره را داده یا اسباب بازی را به کودک بدهید
درصورتی‌که بعد از اتمام زمان مورد نظر کودک دستورات شما را انجام داد،او را تشویق کنید. در صورت سرپیچی او ، از روش “ساکت کردن یا محروم کردن” استفاده کنید و تا زمانی که کودک شما به رفتار جدید عمل نکرده است، روش‌های قبلی را تکرار کنید.

“عوامل زیادی در تداوم و تشدید لجبازی کودکان نقش دارند که عمدتا مربوط به خانواده هستند.”

استبداد والدین،بی توجهی ،محرومیت ها، نیازهای شدید،بد آموزی ها ،آزمایش ها ،بی صبری ها ،فشار بر خود،بیماریهای مداوم ، تولدی جدیدعوامل دیگری مثل ناكامی، احساس سركوبی شدید، پروا نداشتن كودك از والدین به علت جرأت بسیاری كه آنها به او داده اند، عدم ارضای خواسته های مشروع كودك و میل به سلطه گری از دیگر عوامل می باشد.

گرد آورنده : سرکار خانم عفتی چیتگر ( مربی پیش2 )

تایید کننده : سرکار خانم تیموری ( مدیریت آموزشگاه )

تهيه كننده : زهرا صدوقی-كارشناس مسئول