خدا در قرآن برای اینکه مردم را از دروغگویی بازدارد و به راستگویی سوق دهد، به ارزش و آثار راستگویی در کنار آثار زیانبار دروغگویی پرداخته است. راستی و راستگویی از نظر ارزشی در چنان سطحی والا و برتر قرار دارد که می‌توان مدعی شد که حتی از ایمان و تقوا نیز برتر و والاتر است؛ زیرا خدا به مومنان فرمان می‌دهد که تقوای الهی پیشه گیرند تا بتوانند در جرگه «صادقین» قرار گیرند. (توبه، آیه ۱۱۹) این بدان معناست که دست یابی به مقام صادقین و راستگویان، مقامی برتر از مقام مومنین و متقین است؛ زیرا بدون ایمان و تقوا نمی‌توان به این مقام «صادقین» دست یافت و این دو به عنوان مقدمه برای آن مقام برتر است.
از آموزه‌های قرآن به دست می‌آید که ارزش «راستی» و صداقت، امری فطری است و همه انسان‌ها بر اساس هدایت تکوینی و الهامات فطری، هم راستی را به عنوان «حق» می‌شناسند و هم بدان گرایش دارند.
از همین رو خدا با ارجاع حتی کافران به «صداقت» فطری از آنان می‌خواهد دلیلی بر پذیرش یا عدم پذیرش بیان کنند و علل گرایش یا‌گریزش خویش را بر اساس همان معیار باطنی و فطری صداقت بیان نمایند. (اعراف، آیات ۷۰ و ۱۰۶؛ یوسف، آیات ۲۶ و ۲۷؛ حجر، آیه ۷؛ شعراء، آیات ۳۱ و ۱۵۴؛ عنکبوت، آیه ۲۹) این ارجاع بدان معناست که همگان براساس فطرت تکوینی خویش، گرایش به صداقت دارند و اگر بر خلاف صداقت به دروغ و کذب گرایش می‌یابند، به سبب دفن این فطرت الهی با گناه و فجورشان است.
آثار زیانبار دروغ و دروغگویی
برای درک اهمیت و ارزش راستی و راستگویی لازم است تا به ضد آن نیز توجه شود تا معلوم گردد که اگر انسان به جای راستی و راستگویی دنبال دروغ و دروغگویی برود، چه آثار زیانباری را می‌بایست متحمل شود. چنان‌که ضرب‌المثل معروف تصریح می‌کند: تعرف الاشیاء بامندادها، ارزش هر چیزی با ضد آن شناخته می‌شود.
آموزه‌های قرآنی بیان می‌کند که دروغ و حتی شنیدن آن نیز عملی زشت است که می‌تواند موجب خواری و خفت انسانی شود که به عنوان شنونده دروغ قرار می‌گیرد.
کسانی که علاقه‌مند به شنیدن دروغ هستند، به سبب همین رویه دچار انواع مشکلات از جمله خواری و ذلت در دنیا می‌شوند. (مائده، آیه ۴۱)
1. بیماردلی: استمرار در دروغگویی موجب بیماردلی شده، به‌طوری که دیگر شناخت حق و گرایش بدان با مشکل مواجه می‌شود. (بقره، آیات ۸ تا ۱۰) از نظر قرآن، چنین حالتی در انسان بسیار خطرناک است؛ زیرا موجب می‌شود تا انسان در مسیر ضلالت، دنیا و آخرت خویش را تباه سازد و دوزخی شود.در آیات قرآن، برای بیماردلی آثار زیانباری گفته شده که می‌تواند برخاسته از همین دروغ و دروغگویی باشد؛ زیرا دروغ مانند شراب، کلید هر گناه و خطایی است.
2. نفاق و دورویی: از آثار زیانبار دروغگویی، گرفتاری انسان به بیماری خطرناک نفاق و دورویی است. (توبه، آیه ۷۷)
3. روسیاهی: دروغگو انسانی است که حقیقت خویش را تباه کرده و در قیامت سیاه رو برانگیخته می‌شود که خود نماد وضعیت دوزخی چنین فردی است. (زمر، آیه ۶۰)
4. خسران: دروغگو بیش از آنکه به دیگری ضرر و زیانی برساند به خودش زیان می‌رساند. (غافر، آیه ۸)
5. فقدان ادراک: دروغگویی دل را می‌میراند و انسان توانایی ادراکی خود را از دست می‌دهد. (جاثیه، آیات ۷ و ۸)
6. محروم از هدایت: انسان‌ها همانند همه آفریده‌ها و مخلوقات الهی از هدایت تکوینی و فطری برخوردارند (طه، آیه ۵۰)؛ اما بهره‌مندی از هدایت پاداشی و تشریعی نیازمند بهره‌گیری از هدایت فطری است که از جمله مهم‌ترین آنها، صداقت، امانت، وفا و مانند آنها است. (بقره، آیات ۲ و ۳) کسی که صداقت ندارد، نمی‌تواند از هدایت‌های پاداشی بهره‌مند باشد. (زمر، آیه ۳؛ غافر، آیه ۲۸)
7. محروم از رستگاری: دروغگویان از رستگاری در دنیا و آخرت محروم می‌شوند و نمی‌توانند از زندگی سعادتمند در آخرت بهره‌مند شوند. (یونس، آیه ۶۹؛ نحل، آیه ۱۱۶)
8. طرد اجتماعی: همه انسان‌ها به طور فطری به صداقت و راستی گرایش و از دروغ نفرت و گریزش دارند. کسانی که دروغ می‌گویند از سوی مردم به عنوان زشتکاران شناخته شده و طرد می‌شوند. (غافر، آیه ۲۸)
گرد آورنده : سرکار خانم وجدانی(مربی)
تایید کننده : سرکار خانم تیموری (مدیریت آموزشگاه)
منبع: کیهان