انسان موجودی اجتماعی است که به ارتباط، دوستی و محبت همنوعان خود احتیاج دارد. سلام کردن و دست دادن، اولین و مهم ترین بند از مجموعه آداب معاشرت است که تقریبا میان همه ادیان، فرهنگ ها و ملت ها وجود دارد و آداب و قوانین خاصی هم برای خودش دارد. مثلا فرانسوی ها درست مثل ما هنگام ورود و خروج با یکدیگر دست می دهند. آلمانی ها تنها یک بار با هم دست می دهند.
میگنا: سلام کردن اولین مرحله برای ارتباط سالم بین دو انسان است که حاوی پیام های متعددی از قبیل دوستی، صمیمیت، محبت، تواضع، دعای خیر، اطمینان دادن به طرف مقابل و … است.
لفظ سلام یک واژه بسیار زیبا و پر معنا است که با آن برای مخاطب خود دعای خیر و آرزوی سلامتی داریم و در عین حال به او به اطمینان می دهیم که از ناحیه ما هیچ ضرری متوجه او نخواهد شد.
در روایات وارده از پیامبر (ص)، سلام عامل افزایش دوستی و محبت دانسته شده است. و از آن حضرت روايت شده است كه فرمود: «سلام كردن مستحب و جواب آن واجب است». بر همین اساس در اسلام به سلام کردن بسیار سفارش شده است و آن را امر مستحبی دانسته اند که از طرف خداوند متعال دارای پاداش بسیار است.پیامبر اسلام (ص) همواره در سلام کردن از دیگران پیشی می‌گرفتند و هیچ گاه کسی نتوانست در سلام کردن بر آن حضرت سبقت بگیرد.
دست‌دادن یا مصافحه مراسمی کوتاه میان دو نفر است که شامل در دست گرفتن دستان چپ یا راست یکدیگر می‌شود که گاهی اوقات با تکان مختصری نیز همراه است، خاستگاه این عمل نامعلوم است.
رسم دست دادن، معلوم نیست دقیقاً، از کی و از کجا آغاز شده است. آنچه در این بررسی مهم می‌باشد این است که امروزه رسم دست‌دادن جنبه بین‌المللی به خود گرفته و از نظر تشریفات و نزاکت هم به مرور زمان قواعد و مقرراتی برای آن بوجود آمده است.
دست دادن دقیقاً زمانی شکل می‌گیرد که دو دست بی‌درنگ یکدیگر را لمس می‌کنند، این عمل معمولاً در دیدارها، تبریکات، جشن‌ها، در هنگام تقدیم هدایا و پیشکش‌ها یا در حین عقد قراردادها و توافقنامه‌ها انجام می‌گیرد.
دست دادن اثرات شگفت انگیزی دارد و یک نمونه از ایجاد ارتباطات موثر فردی به حساب می آید. دست دادن شکل تکامل یافته‌ای از ارتباطات غیرکلامی است که طی سالیان سال به نمادی جهانی در ارتباطات بدل شده‌است. ما علاقه خود و صمیمیت را با دست دادن ابراز مىکنیم.بر عکس، اگر با کسى کدورت و دشمنى داشته باشیم، از دست دادن با او پرهیز مىکنیم.
به همین خاطر، این دستور مقدس و پر برکت اسلامى،در تحکیم رابطه هاى دوستى و اخوت، ثمر بخش است. امام باقر (ع) فرمود: هر دو نفر مؤمنى که با هم دست بدهند، دست خدا میان دست آنان است و دست محبت الهى بیشتر با کسى است که طرف مقابل را بیشتر دوست بدارد.
در فرهنگ های مختلف آداب معاشرت دست دادن، متفاوت هستند ولی بعضی از نکات مشترک وجود دارند که لازم است مردم نسبت به آن ها آگاهی لازم را داشته باشند.
رعایت این نکات باعث می گردد تا شما به عنوان شخصی با فرهنگ و محترم، با آداب معاشرت بالا و با شخصیت شناخته شوید و دیگران خود را ملزم به رعایت احترام نسبت به شما نمایند .
1.هنگام سلام کردن و به خصوص دست دادن، به چهره مخاطب نگاه کنید و با لبخند به استقبال ایشان بروید. ارتباط چشمی بسيار مهم و اثرگذار است. به چشمان طرف مقابل نگاه کنید و تبسم بر لب داشته باشید.
2.برای ادای احترام به استادان و پیشکسوتان بکوشید در چند لحظه مقداری بدن خود را به طرف جلو ببرید و با خم نمودن سر خود از ارتباط چشمی کم نمایید. در مورد نابینایان لازم است تا قبل از دست دادن بگویید که می خواهید با آنها دست بدهید. به طور مثال من شاید بگویم ” سلام.اجازه بدهید دستان شما را بفشارم . من علي عظيمي هستم”.
3. برای تفهیم پیام همدلی توصیه می شود دست طرف مقابل را به اندازه ای که او دست شما را فشار می دهد فشار دهید. اگر دست طرف مقابل را محکم تر بفشارید بدان معنی است شما تسلط و یا قصد مسلط شدن به مخاطب را دارید . شما با دست دادن می خواهید عشق و محبت خود را به مخاطب منتقل نمایید.
4. وظيفه كوچكترها تنها سلام كردن است نه دست دادن!
علی رغم آنکه بهتر است در سلام کردن پیش دستی نمود، لیکن این کوچکترها هستند که اول بايد سلام کنند، اما به هیچ عنوان پس از سلام کردن دست خود را براي دست دادن به سمت بزرگتر دراز نکنند! زيرا از ادب و متانت به دور است و اين بزرگترها هستند كه در صورت صلاحدید، می توانند برای پاسخ به احترام شما دست خود را جلوتر بیاورند و نبايد آزادي و اختيار آنها را سلب نمود.
در بسياري از جوامع و فرهنگ ها كوچكتر نبايد به طرف بزرگتر دست دراز كند و دست اشخاص بزرگتر و مسن را نبايد محكم فشرد.
***خلاصه آداب سلام كردن و دست دادن:
*كي به كي سلام مي‌كند؟
نوبت پيشي‌گرفتن در سلام‌كردن به‌ترتيب زير است:
· كوچكتر به بزرگتر
· زير دست به مافوق
· آقاي جوان به خانم مسن
. زن به مرد
· مهمان به ميزبان
· تازه وارد به حاضران
*چه كسي اول دست دراز مي‌كند؟
.بزرگتر به كوچكتر
.مافوق به زير دست (در نيروهاي مسلح)
.رئيس به مرئوس (در نظام اداري)
*با این افراد شما دستتان را جلو نبرید. بگدارید اگر او مایل بود دست دراز كند .
۱- به یك خانم .
۲- به شخص مسن تر از خودتان .
۳- به یك شخصیت مهم .
۴- به كسی كه به شما معرفی می شود .
نکات کوتاه و نتیجه :
– با دست دادن یک نوع محبت و علاقه در خود می پرورانید.
– دست دادن باید محکم، صمیمانه و کوتاه باشد.
– دست دادن بايد توام با شادابی و متانت همراه با ارتباط کلامی و ارتباط چشم باشد.
– بايد با دست راست دست داد و دست دادن با دستكش نيز صحيح نمي باشد.
– دست دادن با سالمندان، خانم ها و افراد پیشکسوت با آرامی صورت می پذیرد.
– دست دادن حامل پیام است.
شما با نشر و گسترش آداب معاشرت احترام جامعه و نسل آینده را نصیب خود خواهید ساخت و در فرداهای این مرز و بوم به عنوان انسان های فرهیخته و با ادب اجتماعی بالا از شما یاد می شود.
گرد آورنده : سرکار خانم علیپور (مربی)
تایید کننده : سرکار خانم تیموری (مدیریت آموزشگاه)
منبع : کتاب فریبا علومی یزدی